این مقاله یک چک‌لیست عملیاتیِ آماده‌استفاده برای کارگاه‌های ساختمانی است؛ می‌توانید همین حالا آن را کپی/چاپ کنید. در تمام بخش‌ها نشان داده‌ام چطور همین چک‌لیست را داخل نرم‌افزار مدیریت پروژه اسکوپ (Scope) دیجیتال کنید تا گزارش روزانه، منابع، مصالح، ایمنی و کیفیت به‌صورت یکپارچه کنترل شود.
چطور از این چک‌لیست استفاده کنیم؟
- سطح‌بندی کنید: موارد روزانه، هفتگی و ماهانه را جداگانه انجام دهید.
- مسئول مشخص کنید: برای هر آیتم «یک» مسئول تعیین کنید. مسئول مشترک = هیچ‌کس مسئول نیست.
- مدرک بگذارید: هر مورد تیک‌خورده باید عکس/فایل/صورت‌جلسه داشته باشد (ثبت در اسکوپ).
- به برنامه وصل کنید: هر مورد مهم (تحویل مصالح، توقف دستگاه، NCR) باید به فعالیت برنامه زمان‌بندی لینک شود (در اسکوپ).
- بازبینی کنید: پایان هر هفته، آیتم‌های باز مانده را ببندید و اقدام اصلاحی تعریف کنید.
ساختار پیشنهادی چک‌لیست
| سطح | هدف | مسئول | خروجی |
|---|---|---|---|
| روزانه | ایمنی، نظم کارگاه، پیشرفت، ثبت مدارک | سرپرست کارگاه | گزارش روزانه + عکس |
| هفتگی | هم‌راستاسازی با برنامه، منابع، کیفیت | مدیر پروژه/دفتر فنی | صورت‌جلسه هفتگی |
| ماهانه | کنترل هزینه/زمان، ریسک، درس‌آموخته | مدیریت/PMO | داشبورد ماهانه |
در اسکوپ: این سطوح را به‌صورت «چک‌لیست‌های استاندارد» ذخیره کنید تا بین پروژه‌ها تکرارپذیر باشد.
A) چک‌لیست روزانه کارگاه (پیش از شروع شیفت)
- HSE: جلسه کوتاه ایمنی (Toolbox Talk)، بررسی PPE، راه‌های خروج، خاموش‌کننده‌ها
- مجوز کار (Permit-to-Work): برش/جوش/کار در ارتفاع/حفاری تأیید شد؟
- خانه‌تکانی کارگاه: مسیرهای رفت‌وآمد، علائم هشدار، نظم انبار
- تجهیزات: چک اپراتوری لیفتراک/تاور/کمپرسور؛ سوابق سرویس به‌روز
- مصالح امروز: برنامه ورود/مصرف، فضای دپو، تایید کیفیت/برند
- نیروی انسانی: حضور و جانمایی اکیپ‌ها، جایگزین کمبود نیرو
- هوا و ریسک روز: بارندگی/باد، تمهیدات بتن‌ریزی/عایق‌بندی
- هم‌راستاسازی با برنامه: فعالیت‌های بحرانی امروز مشخص شد؟
- جلسه ۵دقیقه‌ای آغاز کار: وظایف، نقاط خطر، اهداف روز
در اسکوپ: همه موارد را در «گزارش روزانه» تیک بزنید؛ حضور نیرو، مصرف مصالح و عکس‌ها ضمیمه شود.
B) چک‌لیست میانه شیفت (حین اجرا)
- پیشرفت واقعی vs برنامه: درصد پیشرفت فعالیت‌های بحرانی
- کنترل کیفیت حین کار: آرماتور/کاور بتن/تراز، تست‌های درجا (اسلمپ…)
- RFI/دستور کار: ابهامات طراحی ثبت و ارجاع شد؟ شماره پیگیری دارد؟
- تداخل فعالیت‌ها: برق‌کار/تأسیسات/نازک‌کاری روی هم نیفتاده‌اند؟
- تجهیزات ازکارافتاده: زمان توقف ثبت و اقدام رفع خرابی تعریف شد
- ایمنی: بازبینی سقوط اشیا، حفاظ‌ها، کابل‌ها، کار در لبه‌ها
- عکس مستند: گلوگاه‌ها و پیشرفت‌های کلیدی ثبت تصویری
در اسکوپ: RFI و وقایع ویژه را ثبت کنید؛ سیستم به‌صورت خودکار به فعالیت‌ها لینک می‌کند.
C) چک‌لیست پایان روز
- نظافت و پسماند: تفکیک نخاله/آهن/چوب؛ تخلیه ایمن
- محافظت از کار انجام‌شده: پوشش موقت، ممانعت از آسیب
- قفل و برچسب (LOTO) تجهیزات خطرناک
- به‌روزرسانی نقشه‌های As-Built (در صورت تغییر)
- گزارش روزانه تکمیل و ارسال شد: نفر-ساعت، پیشرفت، مصرف، عکس، رخداد
- آیتم‌های باز فردا: فهرست و مسئول اقدام تعیین شد
در اسکوپ: «چک‌لیست بسته‌شدن روز» را امضا کنید؛ خودکار وارد داشبورد می‌شود.
D) چک‌لیست هفتگی کارگاه
- جلسه هفتگی: صورت‌جلسه با اقدامات، مسئول و موعد
- بازنگری برنامه: به‌روزرسانی زمان‌بندی، مسیر بحرانی، جبران تأخیر
- تأمین/مصالح: وضعیت خرید، موجودی حداقل، برنامه تحویل هفته بعد
- کیفیت: NCRها/IRها، آزمون‌های انجام شده، آیتم‌های تعلیق
- HSE Audit: یافته‌ها، اصلاحات، آموزش تکمیلی
- پیمانکاران جزء: عملکرد، مطالبات، ادعا/تغییرات
- ریسک‌ها: فهرست به‌روز، پاسخ‌های برنامه‌ریزی‌شده
- گزارش برای کارفرما/مشاور: خلاصه پیشرفت، موانع، درخواست‌ها
در اسکوپ: خروجی «گزارش هفتگی» را با یک کلیک بسازید؛ نمودار پیشرفت، منابع و عکس‌ها ضمیمه شود.
E) چک‌لیست ماهانه مدیریت پروژه
- کنترل هزینه/زمان (EVM): SPI/CPI، PV/EV/AC و پیش‌بینی اتمام
- تغییرات/Claims: ثبت، مدارک، مسیر تأیید
- بازنگری ریسک و بیمه‌ها
- کالیبراسیون تجهیزات آزمون/اندازه‌گیری
- درس‌آموخته‌ها (Lessons Learned) و آموزش پرسنل
- هم‌ترازی با PMO/هیئت‌مدیره: اهداف ماه بعد، منابع بحرانی
در اسکوپ: داشبورد ماهانه به‌صورت خودکار از داده‌های روزانه ساخته می‌شود.
F) چک‌لیست تخصصی عملیات (نمونه‌ها)
بتن‌ریزی
- قالب/شمع‌بندی، کاور میلگرد، تراز و ابعاد تأیید شد
- اسلامپ/دمای بتن، برنامه تراک‌ها، ویبره و عمل‌آوری
- نمونه‌گیری و کدگذاری مکعب‌ها/استوانه‌ها
در اسکوپ: فرم «IR بتن‌ریزی» + پیوست نتایج آزمایشگاه
سازه فلزی
- بازرسی جوش/WPS، شاپ‌دراونگ، کنترل پیچ‌ومهره، رنگ/گالوانیزه
در اسکوپ: NCRها و Punch List به عضو مسئول ارجاع شود
تأسیسات مکانیکی/برقی
- تست فشار لوله‌ها، عایق‌کاری، مسیر کابل‌کشی، تابلوها
در اسکوپ: تست‌شیت‌ها و Check Sheetها ضمیمه شود
G) مدیریت مدارک و مکاتبات
- RFI، دستورکار، صورت‌جلسه، تغییرات شماره‌گذاری و آرشیو شدند
- کنترل نسخه نقشه‌ها (فقط آخرین ریویژن روی سایت)
- گزارش عکس بر اساس ناحیه/طبقه/تاریخ
در اسکوپ: همه مکاتبات در یک مخزن واحد با نسخه‌گذاری نگهداری می‌شود.
H) همگام‌سازی با منابع (مصالح/نیرو/تجهیزات)
- مصالح: موجودی، تاریخ انقضا/کیفیت، حداقل سفارش، انبارش
- نیرو: حضور و مهارت، نسبت نفر-ساعت به پیشرفت، نیاز هفته آینده
- تجهیزات: بهره‌وری، خرابی، سرویس دوره‌ای
در اسکوپ: هر سه به برنامه زمان‌بندی لینک هستند؛ هشدار کمبود/اضافه‌برداشت می‌آید.
I) فرم آماده «گزارش روزانه» (قابل کپی/چاپ)
- اطلاعات پایه: تاریخ، آب‌وهوا، مدیر پروژه، سرپرست کارگاه، ناحیه/زون
- نیروی انسانی: تعداد/گروه/ساعات کار (ضمیمه حضور)
- تجهیزات: نوع/ساعات کار/خرابی/اقدام
- فعالیت‌ها: کد WBS، شرح، درصد پیشرفت، عکس قبل/بعد
- مصالح: ورود/مصرف/مانده، کنترل کیفیت
- ایمنی/کیفیت: رویداد، NCR/IR، اقدام اصلاحی
- RFI/دستورکار: شماره، شرح، وضعیت
- موانع/ریسک روز: اثر، مسئول، موعد اقدام
- جمع‌بندی: آیتم‌های فردا، نیازهای خاص، امضاها
در اسکوپ: همین ساختار به‌صورت فرم دیجیتال آماده است؛ خروجی PDF استاندارد برای کارفرما/مشاور.
J) نقشه راه پیاده‌سازی چک‌لیست در اسکوپ (۳ مرحله‌ای)
- استانداردسازی: چک‌لیست‌های روزانه/هفتگی/ماهیانه را به‌عنوان الگو (Template) بسازید.
- اتصال به برنامه: هر آیتم کلیدی را به فعالیت‌های گانت، منابع و انبار لینک کنید.
- اتوماسیون: اعلان‌ها/هشدارها (NCR، کمبود مصالح، تأخیر فعالیت بحرانی) را فعال کنید؛ گزارش‌های خودکار زمان‌بندی کنید.
۱۰ نکته طلایی افزایش اثربخشی چک‌لیست
- آیتم‌ها را کوتاه، روشن و قابل سنجش بنویسید.
- هر مورد = یک خروجی (عکس، فرم، عدد).
- مسئول هر آیتم را نام ببرید.
- «چرا انجام نشد؟» را همان روز پاسخ دهید.
- به‌جای حفظ کردن، ثبت کنید.
- در جلسات، فقط به داده ثبت‌شده استناد کنید.
- از QR روی زون/اتاق‌ها برای دسترسی به فرم همان بخش استفاده کنید.
- تداخل‌ها را هر روز ریشه‌یابی کنید.
- آستانه هشدارها را واقع‌بینانه تنظیم کنید.
- هر ماه چک‌لیست را با «درس‌آموخته‌ها» به‌روزرسانی کنید.
چک‌لیست را دیجیتال کن؛ کارگاهت را شفاف و چابک اداره کن (با اسکوپ)
با اسکوپ همه این چک‌لیست‌ها را به فرم‌های دیجیتال تبدیل می‌کنی؛ گزارش روزانه، حضور نیرو، مصرف مصالح، NCR/IR، RFI و عکس‌ها به برنامه زمان‌بندی و هزینه وصل می‌شوند.
نتیجه؟ تصمیم‌گیری سریع، حذف دوباره‌کاری، و گزارش‌های حرفه‌ای برای کارفرما و مشاور.
همین حالا نسخه دمو اسکوپ را تست کن و این چک‌لیست را به‌صورت آماده در پروژه‌ات فعال کن.
(اسکوپ: نرم‌افزار بومی مدیریت پروژه ساخت‌وساز؛ تحت‌وب، فارسی، یکپارچه)
سؤالات متداول
۱) آیا می‌توان این چک‌لیست را برای پروژه کوچک ساده‌تر کرد؟
بله؛ آیتم‌های کم‌ریسک را حذف و روی ایمنی، پیشرفت و مدارک تمرکز کنید. در اسکوپ می‌توانید نسخه «Mini» بسازید.
۲) اگر پیمانکار جزء گزارش ندهد چه کنم؟
در قرارداد، تحویل گزارش را شرط پرداخت بگذارید و دسترسی کاربری اسکوپ به پیمانکار بدهید.
۳) چطور مطمئن شوم تیک‌ها واقعی‌اند؟
الزام پیوست مدرک (عکس/فایل) و بررسی تصادفی توسط ناظر کیفی در اسکوپ.
۴) آیا می‌توان چک‌لیست‌ها را برای انواع عملیات سفارشی کرد؟
بله؛ برای بتن‌ریزی، اسکلت فلزی، MEP و نازک‌کاری الگوی جدا بسازید.
۵) ارتباط چک‌لیست با برنامه زمان‌بندی چه مزیتی دارد؟
انحراف‌ها سریع دیده می‌شوند، جبران تأخیر به‌موقع تصمیم‌گیری می‌شود و ادعاهای زمانی سند دارند.
نسخه قابل‌چاپ: کافی‌ست همین چک‌لیست‌ها را کپی/چاپ کنید؛ یا در اسکوپ به‌صورت فرم استاندارد فعال‌شان کنید تا خروجی PDF خودکار بگیرید.